Az Aktif Mesane

Bu olguların doğru teşhis ve tedavisinde hastanın çocuk üroloğu ve pelvik taban fizyoterapisti tarafından eksiksiz değerlendirilmesinin büyük önemi vardır. Değerlendirme öykü, fizik muayene, idrar incelemeleri, ürodinamik/üroflowmetrik ve pelvik taban kas değerlendirmelerini içerir. Bu çocuklar gün içinde sıkışma hissetmedikleri için idrara nadiren çıkarlar. Bu yüzden mesane günlükleri ve mesane disfonksiyonu semptomlarını değerlendiren anketler ile sorgulanmalıdır. Ayrıca mesane duyusu da sorgulanması gerekmektedir. İleriki zamanlarda taşma şeklinde idrar kaçırma da görülebilir. Çoğunlukla işeme sonrası mesanelerinde idrar kalır ve idrar yolu enfeksiyonuna (İYE) yatkındırlar. Mesanelerinde idrar kaldıklarında gidişat TAK’a yöneltebilir. TAK kullanımına varmadan tespit ve tedavi edilmesi büyük önem arz etmektedir.

• Biofeedback Tedavisi: Kaslardaki aktivasyonun sinyallerini görsel ve işitsel sinyallere dönüştüren bir pelvik taban kas eğitimi yöntemidir. Biyofeedback kendi vücut algısı ile işemeyi sağlayan kasların kasılması ve pelvik taban kaslarının gevşemesi üzerine kurgulanan tedavi modalitesidir. Eş zamanlı olarak çocuğa nasıl işediğini görme imkânı sağlayan bir metottur. Çocuğa istemli kontrolün nasıl olacağı ve gevşemenin nasıl sağlanacağını öğretir. Pelvik taban kaslarını doğru bir şekilde tanımlamak ve kullanmak, iyi mesane boşaltma tekniklerini öğrenmek için, çocuğun işemenin fizyolojik basamakları konusundaki farkındalığını artırmak için yararlı bir rehabilitasyon aracıdır.
• TAK (Temiz aralıklı katerizasyon): Genellikle nöropatik mesanelerin tedavisi için kullanılsa da mesanesinde işeme sonrası idrar kalan çocuklarda da kullanılabilir. TAK çocuk için zor bir yöntemdir. Bu sebeple az aktif mesaneli çocukta TAK’a gidişata varmadan önce bunu önemek önemlidir. Bu sebeple zor vakalarda, fonksiyonunu kaybetmiş flask mesanelerde önerilmektedir. Genellikle günde 4-6 kez, 4-6 saatte bir kullanımı tavsiye edilir. Fakat fonksiyonel hedefimiz tedavide TAK kullanım sıklığını azaltmak olabilir.
• İlaç Tedavisi: İlaç tedavisine başlamadan önce mutlaka doktorunuz tarafından detaylı bir sorgulama yapılmalıdır. Eşlik eden idrar yolu enfeksiyonunun olup olmadığına göre reçetelenme yapılmalıdır. Genellikle tedavide alfa blokörleri kullanılır fakat bunlar parasempatomimetik etkileri ile işe yararken, düşük etki ve yüksek oranda yan etkileri de söz konusudur. Ayrıca da pek çok olguda tedaviye yanıt da alınamadığından son 10 yılda yeni tedavi modaliteleri devreye girmiştir. Bu sebeple az aktif mesanenin sadece ilaç tedavisiyle çözüme kavuşamayacağı unutulmamalıdır.
• Mesane Eğitimi ve Davranışssal Değişiklikler: Çocuğuğa daha düzgün ve sağlıklı bir işeme alışkanlığı kazandırabilmek için çocuğun ve ebeveynin eğitimini kapsar. Bu eğitimde çocuğa normal işeme fonksiyonları ve kendisinin normalden ne kadar saptığı resimler ve sunumlar kullanılarak anlatılır. Sonrasında çocuğa doğru alışkanlıklar kazandırabilmek için işeme eğitimi (üroterapi) verilir. Bu eğitim; sıvı alımının artırılması, kabızlığı önleyici beslenme önerilerinin düzenlenmesi, idrar/kaka yapış sıklığını ve şeklini düzenlenmesi, idrar tutma manevralarından kaçınılması, aile eğitimi ve motivasyonun artırılmasından oluşur. Verilen bu eğitimle, mesane ve beyin yeni işeme modeline adapte olur ve doğru işeme süreçleri konusundaki farkındalık artar. Bu olmazsa olmaz eğitimle çocuğun idrara çıkma dürtülerini baskılama yeteneğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
• Pelvik Taban Kas Rehabilitasyonu: Tedavi sürecinde fizyoterapi ve rehabilitasyon müdahaleleri belirli hedeflerle multidisipliner olarak planlanır ve uygulanır. Tedavi planı tüm kas iskelet sistemi, vücut yapıları, vücut fonksiyonları ve çevresel faktörler göz önünde bulundurularak belirlenir. Bu plan tamamen her çocuğa özgü farklı yaklaşımlardan oluşur. Biofeedback, manuel terapi, terapötik motor kontrol müdahaleleri ve kişiye özel egzersiz yaklaşımlarını içerir.

Az aktif mesane anormal bir işeme paterni olduğu unutulmamalıdır.  Anormal işeme paterni sonucu da uygun olmayan pelvik taban kasılmalarıyla birlikte yetersiz işemeye bağlı rezidüel idrar kalması ve beraberinde idrar yolu enfeksiyonlarını meydana getirir. Bu sebeple tedaviye bütüncül yaklaşmak ve çocukta hangi problemlerin olduğunu hangi problemi önlememiz gerektiğini tespit etmek önemlidir.

Detaylı ve bütüncül bir pelvik taban kas değerlendirmesi sonrasında her çocuğa özgü tedavi programı planlıyoruz. Bu özel tedavi programının içinde:

• Manuel Terapi
• Oyun Temelli Biofeedback Tedavisi
• Solunum Egzersizleri
• Kor Stabilizasyon Egzersizleri
• Mesane Duyusu Eğitimi
• Pelvik Taban Kas Egzersizleri gibi birçok farklı yaklaşım bir arada yer almaktadır. Bu yapılan bütüncül yaklaşımların sonucunda, pelvik taban kaslarının fonksiyonunu yeniden kazanmasını sağlıyoruz bu da doğru işeme ve dışkılama alışkanlıklarını beraberinde getirecektir. Fonksiyonunu yeniden kazanan pelvik taban kasları sayesinde çocuklar tekrarlı idrar yolu enfeksiyonları ve vezikoüretral reflüden kurtulmayı başarıp normal işeme paternine ulaşmayı başarıyor.