Gündüz İdrar Kaçırma

5 yaşına kadar çocuklarda çiş kontrolünün sağlanmış olması gerekmektedir. 5 yaşından sonra idrar kaçırma, çok sık idrara çıkma, çok az idrara çıkma gibi görülen mesane problemlerinin tedavi edilmesi gerekmektedir.

Yanlış bilinenin aksine araştırmalar idrar kaçırmanın psikolojik nedeninin sadece %10 olduğunu göstermektedir. Bu çocuklar evinin dışında, diğer aile fertlerinin dahi evinde kalamaz, okul gezilerine katılmak istemez, konunun arkadaşları tarafından anlaşılmasından büyük endişe duyar. Bütün bunlardan dolayı kendini mahcup, güvensiz ve çaresiz hisseder. Yani psikolojik sorunlar bu çocuklarda “neden” değil “sonuç” haline gelir.

Genelde aileler “İdrar kaçıran çocuğuma bütün tetkikleri yaptırdım. Hepsi temiz çıkmasına rağmen çocuğum idrar kaçırmaya devam ediyor” demektedirler.

İdrar kaçırmanın temelinde işememizi ve dışkılamamızı sağlayan pelvik taban kaslarının fonksiyonunun bozulması yatmaktadır. Bu kasların fonksiyonunu anlamak için idrar tahlili, böbrek ultrasonu gibi tetkikler yeterli olmaz. Tetkikler temiz çıkmasına rağmen pelvik taban kaslarının fonksiyonu normal olmayabilir. Pelvik taban fizyoterapistinin, çocuğunuzun pelvik taban kaslarını fonksiyonel olarak değerlendirmesi gerekir. Bu değerlendirme uzun sürmez ve çocuğunuzun canını acıtmaz.

Çocuklar 5 yaşından sonra mesanelerini kontrol edebilirler. Ama bazı çocuklar idrar kaçırmaya devam edebilir. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:

• Pelvik taban kaslarının fonksiyonunun bozuk olması
• İdrarın çok uzun süre tutulması: Çocuğunuzun pelvik taban kasları yorulabilir ve zamanla çişi tutamayacak hale gelebilir.
• Aşırı aktif mesane. Çocuğunuzun mesanesi olması gerekenden daha fazla uyarılır ve çocuk çok sık çişe gitme ihtiyacı hisseder.
• Az aktif mesane: Çocuğunuz tuvalete günde sadece birkaç kez gider, mesanesi olması gerekenden daha az uyarılmaya başlamıştır. Zayıf veya kesintili idrar akışı olabilir.
• İdrar Yolu Enfeksiyonları
• Kabızlık

Ancak hepsinin temelinde yatan problem işemeyi ve dışkılamayı sağlayan pelvik taban dediğimiz kasların fonksiyonunun bozulmasıdır.

Mesane ve bağırsak embriyolojik köken olarak, onları kontrol eden sinirler ve dışarıya açıldıkları pelvik taban kasları bakımından birçok ortak noktası olan iki organdır. Bağırsakta çok fazla birikmiş kaka varsa, mesaneyi sıkıştırabilir; bu da mesanede çişin depolanacağı alan miktarını azaltır ve mesaneyi rahatsız eder. Ayrıca kabızlık pelvik taban kaslarının fonksiyonun bozulmasına yol açar ve üriner sistem de pelvik taban kaslarının fonksiyon bozukluğundan etkilenir. Bu şekilde idrar kaçırma şikayeti başlayabilir.

Pelvik taban kasları; leğen kemiği olarak bilinen pelvis kemiğinin tabanında yer alan, içerisinden işeme deliği, anüs ve kadınlarda ek olarak vajen geçen, önemli görevleri olan bir kas grubudur. Pelvis bölgesinde bulunan organlarımızdan mesane, bağırsak ve rahimi aşağıdan bir hamak gibi destekler.

Pelvik taban kasları aynı zamanda işeme ve dışkılamada önemli görevlere sahiptir. Kişi işeme ihtiyacı hissettiğinde istemli olarak pelvik taban kaslarını gevşeterek işemeyi gerçekleştirir. Bunun dışındaki zamanlarda da pelvik taban kaslarımız belirli bir miktarda kasılı olarak durur. Bu şekilde idrar-kaka kontrolü sağlanır. Vücudumuzda bulunan her kas grubu gibi pelvik taban kaslarımızın da fonksiyonu belli nedenlere bağlı olarak bozulabilir.

Pelvik taban kaslarınını değerlendirdikten sonra tedavi programını kişiye özel çiziyoruz. Biz yaptığımız tedavide pelvik tabanı ve pelvik tabanla ilişkili bütün kasları ele alıyoruz. Tedavi programımızın içinde manuel terapi, diyafram solunumu, egzersizler, pelvik taban egzersizleri, biofeedback gibi birçok farklı modalite yer alıyor. Anüsün çevresine yapıştırdığımız elektrotlarla çocuğun kasını kullanarak bilgisayar oyunları oynatıyoruz ve tedaviyi daha eğlenceli hale getiriyoruz. Mesela bilgisayar ekranında bir uçak yer alıyor. Çocuk pelvik taban kaslarını sıktığı zaman uçak havalanıyor. Gevşek bıraktığı zaman aşağı iniyor. Oyunlarla daha çabuk kasının aktivitesini öğretmeyi çabalıyoruz.

Bu yapılan tedavilerin sonucunda çocuğun, pelvik taban kaslarının fonksiyonunu yeniden kazanmasını sağlıyoruz. Doğru işemeyi ve dışkılamayı öğretiyoruz. Fonksiyonunu yeniden kazanan pelvik taban kasları sayesinde çocuk daha rahat işemeyi, dışkılamayı sağlıyor. Aynı zamanda kuru kalmaya başlıyor.

Damla damla bile olsa gündüz idrar kaçırma problemi ileride çok daha ileri sorunlara yol açabilir. Aileler idrar kaçırmayı “bir süre sonra geçer, çocuktur kaçırır” gibi nedenlere bağlı olarak dikkate almamaktadır ve tedavi sürecini ertelemektedir. Pelvik taban kaslarının fonksiyonu düzeltilmeden, mesane ve bağırsak eğitilmeden çocuk idrar kaçırmaya devam edecektir.

Sadece idrar kaçırma şikayeti olan çocuğun zamanla bu şikayetine; kaka kaçırma, idrar yolu enfeksiyonu, psikolojik problemler eklenebilmektedir. Bir süre sonra çocuğun mesanesinde idrar kalmaya başlar, kalan idrar böbreğe geri kaçmaya başlar ve çocuğun böbreğinde kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Böbrek yetmezliği olan çocukların geneli ailelerin basit gibi gördüğü idrar kaçırma şikayeti ile başlamaktadır.