Nörojen Mesane

Nörojen mesane, idrar yapabilme yeteneği üzerindeki kontrolü kaybetmeye neden olur. İdrar kaçırma ya da idrarı yeteri kadar boşaltamama gibi sorunlarla üriner sistem üzerinde gün geçtikçe büyük zararlar oluşmaya başlar. Bu durum kontrol altına alınmadığında çok daha ciddi kalıcı hasarlara neden olabilir. Bazen karşımıza idrar yolu enfeksiyonu sebebi ile kliniğimize başvurup  araştırdığımızda böbrek yetmezliğine kadar ilerlediği ve altta tanı konmamış bir nörojen

Nörojen mesanenin semptomları aşağıdaki gibi olabilir:

• İdrar yaparken idrarın damla damla gelmesi
• Mesanenin tamamen boşalmaması
• Karnını sıkarak idrar yapmaya çalışma (ıkınma şeklinde)
• Mesane kontrolünün kaybı
• Artmış idrar yolu enfeksiyonları
• İdrarın devamlı sızıntı şeklinde kaçması
• Mesanenin dolu olup olmadığını hissedememe
• Küçük miktarlarda normalden daha fazla idrara çıkma

Nörojen mesane, mesane ve beyin arasındaki sinirlerin düzgün çalışmamasından kaynaklanan bir durumdur. Nörojen mesane çoğunlukla doğumda meydana gelir. Nörojen mesaneye neden olabilecek bazı doğum kusurları:

Spina bifida (myelomeningosel): Bu bozukluk, fetüsün omurgası gebeliğin ilk ayında tamamen gelişmediğinde ortaya çıkar. Spina bifidalı bebeklerde genellikle mesanenin çalışmasıyla ilgili sorun vardır.

Sakral agenezi: Bir veya daha fazla sakrum omurunun olmayışıdır.

Serebral palsi: Serebral palsi, doğum öncesinde, sırasında ya da sonrasında meydana gelebilecek doğum kusurudur. Bu bozukluklar; beynin motor bölgelerindeki yaralanmalardan kaynaklanır.

Anal atrezi: Anüs deliği olmayan bu hasta grubunun bir kısmında doğuştan sakrum sinir bozukluğu olduğundan nörojen mesane de eşlik edebilir.  

Nörojen mesane bir beyin hasarı veya mesane sinir hasarı nedeniyle de olabilmektedir.

Nörojen mesaneye neden olabilecek beyin hasarlarına örnekler şunlardır:

• Alzheimer hastalığı
• Beyin veya omurilik tümörleri
• Multiple skleroz
• Parkinson hastalığı
• Omurilik yaralanması
• Spina bifida gibi omuriliği içeren doğum kusurları
• İnme

Mesane kaslarını etkileyen durumlar da şunlardır:

• Sinir hasarına neden olabilecek diyabet
• Uzun süreli alkol kullanımı
• Sinir hasarına neden olabilecek pelvik cerrahi
• Spinal sinir hasarı

Doktorunuz nörojen bir mesaneye sahip olabileceğinizi düşünüyorsa, mesane kaslarınızı ve sinir sisteminizi test edecektir. Altta yatan durumu tedavi etmek semptomlarınızı azaltmanıza yardımcı olabilir.

Nörojen mesane, idrar hissini azaltacağından veya kaybetmeye neden olacağından, mesane sızıntı şeklinde idrar kaçırabilir. Buna bağlı olarak, olması gereken mesane kapasitesinden daha az mesane kapasitesinin olmasına neden olabilir.

İdrar yaptıktan sonra bile mesane tamamen boşalmayabilir. Mesanede idrar kalması, sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçirme riskini artırır. İdrar mesanede veya böbreklerde çok uzun süre kaldığında enfeksiyon oluşur.

Sık idrar yolu ve böbrek enfeksiyonları zamanla daha büyük hasara neden olabilir. İleri dönemde böbrek yetmezliğiyle bile sonuçlanabilir.

Nörojen mesane için ana tedaviler şunlardır:

Temiz aralıklı kateterizasyon (TAK): Kateterler idrarı boşaltmak için üretradan ve mesaneye sokulabilen ince, esnek tüplerdir. İşeme sonrası mesanesinde idrar kalan ve mesanesini hiç boşaltamayan hastaların belli aralıklarla TAK yapması gerekmektedir. Aksi takdirde mesanede kalan idrar daha büyük hasarlara yol açar.

İlaçlar: Bunlar antikolinerjik ilaçlarıdır (oksibutinin, tolterodin ve diğerleri). Hastanın ihtiyacına göre verilebilir.

Botulinum A toksini enjeksiyonları: Mesanenin gereksiz kasılmasını önlemek amacıyla yapılır. İlaç mesaneye veya sfinktere enjekte edilir. İyi bir değerlendirmeden sonra bu işleme karar verilmelidir.

Mesane büyütme (büyütme sistoplasti): Bağırsağın bazı bölümlerinin (sigmoid kolon) çıkarıldığı ve mesanenin duvarlarına tutturulduğu bir ameliyattır. Bu işlem, mesanenin iç basıncını azaltır ve idrarı saklama yeteneğini arttırır.

Yaşam tarzı değişiklikleri: Mesaneyi rahatsız edebilecek bazı yiyeceklerden veya içeceklerden kaçınmayı içeren değişikliklerdir. Bunlar arasında kahve, gazlı içecekler, baharatlı yiyecekler ve narenciye gibi asidi fazla içecekler bulunur. Kilo vermek mesane üzerindeki stresi azaltabilir. Bağırsakların dolu olması mesaneyi rahatsız edeceğinden bağırsakların da devamlı kontrol altında olması gerekmektedir. Çocuğun düzenli bağırsak alışkanlığı olmalıdır. Yeterli sıvı tüketimi yapmalıdır.

Nörojen mesane tedavi edilmezse ve daha da önemlisi hasta takip edilmezse idrar yolu enfeksiyonları devam eder. Bu durum da mesaneye ve böbreğe daha büyük zararlar verebilir. Mesanede kalan idrar, böbreklere geri kaçabilir. Böbreklere geri kaçan idrar böbreklerde kalıcı hasar meydana getirebilir. Bu hasar da zamanla böbrek yetmezliğine neden olabilir.

Ayrıca sürekli idrar kaçırma çocuğun sosyalleşmesini, okula gidebilmesini engeller. Çocukta ciddi psikolojik bozuklulara ve öz güven eksikliğine sebebiyet verir.

Ortada bir sinir hasarı olduğu için tamamen normale dönme gibi bir durum söz konusu değildir. Fakat belli günlük yaşam tarzı değişiklikleri ve pelvik taban rehabilitasyonuyla çocukların;

• Bağırsak hareketliliği düzene girebilir.
• Kaka kaçırması varsa kaçırmaları azalabilir hatta ortadan kalkabilir.
• Mesane doluluğu hissi artabilir.
• Dışarıya işediği çiş miktarı artabilir.
• Dışarıya işediği miktar arttıkça TAK sayısında azalmaya gidilebilir.

Bu tedavi nörojen mesaneli çocuklarda bir süreç istemektedir. Ailenin, çocuğun, doktorun ve terapistin gayretiyle çok güzel sonuçlar alınabilmektedir.

Pelvik taban rehabilitasyonuyla, işemeyi ve dışkılamayı kontrol eden pelvik taban kaslarının fonksiyonunu yeniden kazanma amaçlanır. Pelvik taban kaslarını rehabilite etmek demek sadece pelvik taban kaslarına odaklanmak demek değildir. Bizim tedavimiz pelvik taban kaslarıyla alakalı olan bütün kasların rehabilitasyonunu içeren kapsamlı bir tedavidir. Diğer kasların etkisiyle pelvik taban kaslarının kuvvetlenmesi amaçlanır. Tedavimizde manuel tedavi, egzersizler, solunum eğitimi, işeme teknikleri, elektrik stimülasyonu, nöromodülasyon, emg-biofeedback, pelvik taban egzersizleri gibi birçok tedavi çeşidi yer alır. Tedaviye aldığımız bütün hastaların düzenli egzersiz yapıp yapmadıklarını, TAK’tan çıkan idrar miktarlarını, dışarıya en fazla ne kadar işediklerini vb. bütün bilgilerini düzenli olarak takip etmekteyiz. Hastalarımızı ekip olarak düzenli takibe aldığımız için oluşabilecek daha ciddi sorunları önlemekteyiz.