Drama Terapi Nedir?
“Çocukların dili OYUN, kelimeleri ise OYUNCAKLARDIR!”
Her çocuğun dünyaya bakış açısı ve hissettikleri farklıdır. Yaşamı onların gözünden görebilmek için onların dünyasına adım atmak, onlara bir alan yaratabilmek gerekir. Onların hayal dünyasına giriş yapabilmek, onlara eşlik etmek, içlerinde saklı kalan ve anlatamadıkları duyguların açılmasına yardımcı olur. Çocuklar semboller ve metaforlarla kendi iç dünyalarını yansıtmak isterler. Bu yansıtmaları kendi dilleri olan oyun ve canlandırma yolu ile yaparlar. Özellikle 2-12 yaş aralığında olan çocuklar oynayarak kendilerini güvende hissederler ve ifade etmek isterler.
Örnek olarak, “bebek kaplumbağa, kaplan kadar hızlı koşamadığı için çok mutsuz” şeklinde bir oyun yarattığında, aslında kendini abisi kadar yeterli görmediği için, hissettiği karmaşık duyguları ifade etmeye çalışıyor olabilir.
Drama Terapi yöntemleri çocukların iç dünyasını yansıtmada kullanılır; böylelikle duygusal olarak rahatlamaları ve yeniden yaratım ile sıkıştıkları konularda çözüm bulmaları desteklenir. Bu sayede tepki olarak geliştirdikleri davranışları ve hastalıkları iyileşmeye başlar.
Drama Terapi, drama, sanat, oyun terapisi, farkındalık yöntemleri ile terapötik bağ kurularak, duygusal destek ve iyileşme sağlama esasına dayanan bir terapi yöntemidir. Güvende hissettiği, çok fazla müdahale edilmeyen, yargısız bir ortamda birçok farklı şekilde kendini ifade edebilmesi çocukların iyileşme sürecini destekler.
Çocukların yaşına ve yaşadıkları durumlara göre, masa başı, hareketli, sözel, kurallı, dramatik veya hayali oyunlar oynanır. 12 yaş üzerindeki çocuklar ile daha çok rol canlandırma, farkındalık egzersizleri, duygu çalışmaları ve sanat çalışmaları yapılır.
Şekillendirme, yansıtma ve rol yapma aşamalarını kapsar;
- Şekillendirme kısmında çocuk kendi iç dünyasını ve ihtiyaçlarını keşfetmeye başlar. Serbest çağrışımlı oyunlar veya sembolik ifadeleri olan oyuncaklar ile oynayarak, kil, kum, hamur, resim gibi sanat aktiviteleri ile farkındalık kazanmaya başlar.
- Yansıtma aşamasında çevresindeki olaylar, kişiler ile ilgili farkındalık kazanmaya başlar. Bir kukla veya minyatür oyuncaklar yolu ile etrafındaki olayları canlandırır, kendisini, ailesini, arkadaşlarını ve çevresini oynamaya başlar. Bu aşamada çok fazla yönlendirme yapılmadığı için kendisi çalışmak istediği konuyu getirmek ister. Dramatik mesafe yöntemi ile duygularını yansıtabileceği hayali bir karakter yaratılarak rahatça, güvenli bir şekilde yaşadığı zor duyguların içinden geçebilir.
- Rol oynama aşamasında etrafındakilerin bakış açısını daha iyi anlamaya veya olayları anlamlandırmaya başlar. Yaşamında karşılaşabileceği veya zorlandığı senaryoları prova ederek kendi çözümlerini kendi içinde yaratmayı deneyimler.
Faydaları Nelerdir?
Drama Terapi yöntemleri; iletişim, ilişki geliştirmek, stresle ve korkuları ile başa çıkma, hayata hazırlık, kendini gerçekleştirme, yaratıcı problem çözme, bilişsel ve motor gelişimi, beceri pekiştirme, duygusal dışa vurum ve düzenleme konularında gelişim sağlar.
Çocuklar belli yaşlarda duygu ve düşüncelerini ifade etme konusunda yetersizdirler. Gelişimsel sınırlılıklar, kelime dağarcıklarının yetersiz olması, soyut düşünme becerilerindeki sınırlılıklar, çocukların iletişim becerilerini kısıtlamaktadır. Drama Terapi yöntemleri, çocuklar için düşünce ve duygularını güvenli ve etkin bir biçimde “dışa vurmayı” kolaylaştıran bir araçtır.
Çocuklar yeni bilgi ve becerileri, drama ve oyun yöntemleri ile daha kolay öğrenmektedirler. Psikolojik ve davranış bozuklukları olan çocuklar, oyun yolu ile tedavi edildiğinde baskı ve kaygı yaşamadan probleminin üstesinden gelebilmektedirler.
İçlerindeki gerilim kalıntılarını drama yolu ile daha kolay dışa vurabilirler. Stres ve travma yaratan yaşam deneyimlerini oyun aracılığıyla yeniden canlandırarak, onlarla baş etmeyi öğrenirler. Aynı zamanda gelecekte olması beklenen stres verici olaylar ve yaşantılar oyun yolu ile canlandırılarak stres ve kaygı azaltılabilmektedir.
Canlandırma, evcilik vb., oyunlar sayesinde çocuklar farklı karakterlere bürünebilmektedirler. Çocuklar oyunda canlandırdığı karakterler ile olaylara onların bakış açısından bakmayı da öğrenirler.
Nasıl Uyguluyoruz?
Uzman pelvik taban fizyoterapistlerimizin gerçekleştirdiği mesane-bağırsak eğitimi kapsamında, merkezimize başvuran her çocuk, Drama Terapi keşif seansı ile desteklenmektedir. Keşif seansımızda, eğitimde anlatılan; işeme ve dışkılamanın nasıl gerçekleştiği, pelvik taban kaslarının nasıl çalıştığı ve mesane-bağırsak tavsiyeleri (işeme-sıvı saatleri, kaka saatleri, mesaneye iyi gelen yiyecekler, zararlı içecekler, doğru işeme ve dışkılama teknikleri vb.) konularını kapsayan drama çalışmaları yapılır. Aynı zamanda detaylı bir gözlem ve değerlendirme gerçekleştirilir. Aileler ile de detaylı bir görüşme yapılarak Aile Danışmanlığı hizmeti sunulur.
Eğitimde anlatılan bilgiler drama yöntemleri ile canlandırılarak, çocukların pekiştirmeleri ve benimsemeleri sağlanır. Kuklalar, öyküler, sanat çalışmaları, canlandırmalar, oyunlar ile çocuklar tedaviye motivasyonu yüksek ve rahatlamış bir şekilde başlarlar. Tedaviye uyum sürelerine destek olunur.
Değerlendirme aşamasında drama terapi gözlem formları (oyun oynarken özgüven seviyesi, kaygı düzeyi, öğrenme kapasitesi, yönergeleri takip edebilmesi, beden dili, sözel kendini ifade edebilmesi, dikkatini odaklayabilmesi, tedavi ile ilgili isteği, farkındalığı, eğitimde anlatılanlar ile ilgili hatırladıkları vb.) ve ailelerin doldurduğu çocuk ve aile değerlendirme ölçekleri ile çocuklara bütünsel bir yaklaşım sunularak duygusal, bilişsel ve motor gelişimleri değerlendirilir. Ailelerden gelen bilgiler ve yapılan değerlendirmelere göre, pelvik taban rehabilitasyon tedavi programında uyum veya güçlük yaşayabilecek çocuklar, ek Drama Terapi seanslarına devam ederek duygusal olarak desteklendikten sonra hazır olduklarında programa dahil edilirler. Ortama alıştırma ve duygusal destek çalışmaları ile çocuğun zorlandığı konularda destek sağlanır.
Zorluk yaşamadan ilk drama terapi keşif seansı sonrası, programa başlayan çocukların takibi yapılır. Süreçte zorlanan, direnç gösteren çocukların ailelerinden veya fizyoterapistlerimizden gelen geri dönüşlere göre ek drama terapi seansları ile desteklenirler. Motivasyon, yapılması gereken egzersizlerle ilgili oyunlar, rahatlatma ve sorumluluk üstlenme çalışmaları yapılır.
İlk keşif seans kapsamında, aile ile de görüşülerek, ailelerden çocuklar ile ilgili çevresel faktörler ve detaylı bilgiler öğrenilmektedir. Ailenin sürece hazırlanması, yapması gerekenler ile ilgili endişeleri, soruları ve çocuklarıyla bağlarını, iletişimini güçlendirme konularında Aile Danışmanlığı hizmeti verilmektedir.
Drama Terapinin tedaviye katkıları nelerdir?
Tuğtepe Çocuk Mesane ve Bağırsak Bozuklukları Merkezi olarak amacımız; multidisipliner çalışma anlayışı ile tedavisi özel bilgi ve tecrübe gerektiren mesane-bağırsak bozukluklarını kapsamlı bir şekilde araştırarak, sorunların temelini çözüp daha özgüvenli ve mutlu çocukların yetişmesini sağlamaktır. İlaçsız, acısız ve eğlenceli bir şekilde çocukları tedavi etmek ekibimizin en büyük önceliğidir. Bu amaç doğrultusunda, çocukların tedaviyi sahiplenmeleri, anlamlandırmaları için Drama Terapi seanslarında, çocukların dili olan oyun ve drama yöntemlerini kullanmaktayız. Böylelikle tedavi sürecinin kısalmasına destek olunmaktadır.
Bu kapsamda, Drama Terapi seansları ile aşağıdaki katkılar sağlanmaktadır;
- Mesane-bağırsak eğitiminde anlatılan bilgileri drama yolu ile canlandıran çocukların, tedavi ile ilgili farkındalığını ve inancını artırmak, motive etmek;
- Oyun oynayarak, oyuncaklar üzerinden kendini ifade ederek duygusal dışavuruma destek olmak, çevresel faktörler konusunda zorlandıkları alanlarda destek olmak;
- Mesane ve bağırsak problemlerinin yarattığı psikolojik sorunlar konusunda rahatlamasına destek olmak;
- Eğlenceli, farkındalık ve motivasyon odaklı seanslar sayesinde kendilerini keşfetmelerine destek olmak, iş birliği yapmalarını sağlamak;
- Tedavi süreci ile ilgili sorumlulukları üzerinde durarak, süreci sahiplenmesine, uyum göstermesine destek olmak;
- Davranışsal prova ve canlandırma yaparak, duygusal olarak yaşadığı zorluklar ile baş etme ve kendini rahatlatma becerisini geliştirmek;
- Yaratıcı düşünce becerisini geliştirerek kendi çözümlerini yaratmasına destek olmak;
- İlk muayene aşamasında zorluk yaşanırsa, tedavi olmak istemez ise, ortama alıştırma ve bağ kurma çalışmaları gerçekleştirerek tedaviye başlamasına destek olmak.
Hangi Hastalar Yararlanabilir?
Her yaş çocuk için uygulanabilen Drama Terapi, çocuğun yaşına göre farklı teknikler kullanılarak uygulanmaktadır. 4-12 yaş çocuklara daha çok oyun terapi yöntemleri kullanılırken daha büyük yaşta çocuklara duygu farkındalığı, drama teknikleri ve sanat çalışmaları daha çok uygulanmaktadır.
Merkezimize başvuran mesane ve bağırsak problemi yaşayan çocukların tedavi desteğinin yanında, okula uyum sorunu, kardeş kıskançlığı, inatlaşma, korkular, fobiler, davranış bozuklukları (tırnak yeme, parmak emme, tikler) gibi birçok konu ile ilgili destek sağlanmaktadır.
Aile Danışmanlığı Hizmetinin Katkıları Nelerdir?
Çocuklar ile yapılan çalışmaların yanında ailenin de sürece dahil olması tedaviye çok önemli katkı sağlamaktadır. İlk keşif seansı kapsamında, Aile Danışmanlığı seansı ile ailenin yaşadığı duruma bakış açısı hakkında farkındalık kazanmasına ve kaygısı seviyesinin düşmesine yardımcı olunmaktadır. Ailelerin çocukları ile sağlıklı iletişim kurma, kendiyle ve çocuğuyla olan bağını güçlendirme konularında danışmanlık verilmektedir. Evde uygulanması gereken egzersizlerin aileler tarafından daha rahat yapılabilmesi için öneriler sunulmaktadır.
Çevresel faktörler çocuğu destekleyecek şekilde düzenlenerek, ailelerin sürece olan inançlarının yükselmesi sağlanır. Bu sayede tedavi daha hızlı ve bilinçli bir şekilde sonuçlanabilmektedir. Çocuklar tedavi sürecinde ilerlerken, ailelerin de kendilerine ayrılmış bir zaman diliminde rahatlamaları, motivasyon ve farkındalık kazanmaları sağlanmış olunur.
Ailelerin çocuklarıyla ve kendi yaşamları konusunda yaşadıkları zorluklar ile ilgili ek destek istedikleri takdirde, kişiye özel seanslar gerçekleştirilmektedir. Özetle;
- Üroterapi tedavisi ve aileye düşen sorumluluklar ile ilgili neler yapılabileceği konusunda bilgi aktarımı sağlamak, sürecin takibini sağlamak;
- Her ailenin kendine özgü yapısına göre, kendileriyle bağlarını güçlendirecek ihtiyaçlarını tespit etmelerine destek olmak;
- Ailelerin kaygı seviyesini düşürebilecek nefes ve farkındalık çalışmaları konusunda danışmanlık sağlamak;
- Yaşanılan zorlayıcı durumun kök nedenleri konusunda farkındalık kazanmasına destek olmak;
- İmgeleme teknikleri ile tedaviye destek olmak;
- Çocuklarla güvenli bağ kurma, kaliteli oyun oynama ve sağlıklı iletişim kurabilme yöntem ve tekniklerini aktarmak, ilgili bilgi dosyalarını aileye iletmek;
- Aile yaşamlarında kullanabilecekleri davranış değişiklikleri ile ilgili egzersizleri önermek amaçlanır.