1. Zamanlama
Tuvalet eğitimine başlamadan evvel dikkat edilmesi gereken en önemli konu çocuğumuzun buna hazır olup olmadığıdır. Her çocuğun gelişim süreç farklılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. Buna, belli bir yaşı beklemek yerine, çocuğunuzu gözlemleyerek karar vermek daha doğru bir davranış olacaktır. Eğitime çok erken ya da çok geç başlamak tuvalet eğitim girişimi başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olabilir. Diş çıkarma, hastalık, kreşe yeni başlama, ortam değişikliği gibi durumlar söz konusu olduğu dönemlere ekstra dikkat edilmelidir. Böyle zamanlar çocuğunuzu yeni bir sürece alıştırmak için uygun değildir.
2. Devamlı ‘‘Tuvaletin var mı?’’ Diye Sormak
Aileler genellikle ne kadar çok “Tuvaletin var mı?” diye sorarsa çocuğunun tuvalet eğitiminde başarıyı o kadar tez elde edebileceklerini düşünüyorlar. Halbuki tuvalet eğitiminde yapılan hatalardan biri, ne yazık ki çocuğunuzu bu kadar sık kontrol etme dürtüsü.
Çocuğunuza sürekli tuvalet sorusu sormaktan vazgeçmeli ve onu kendi haline bırakmalısınız. Çocuğun her duraksadığında “tuvaleti geldi” düşüncesiyle onu sorgulamak, kısa sürede sıkılmasına yol açar ve bu da tuvalet eğitimine karşı tavır almasına neden olur.
3. Gece Tuvalet Eğitimini Ertelemek ve Her Gece Bez bağlamak
Gece tuvalet alışkanlığı kazandırmak gündüze göre daha zor bir süreçtir. Bu nedenle çocuğunuza geceleri yatak kazaları için kızmamalısınız. Bu nedenle bunun bir süreç olduğunu kabul etmeli ve gündüz eğitimini tamamladıktan ve bunu belli bir düzene oturttuktan sonra gece tuvalet eğitimine başlamalısınız.
Çocuğunu gündüz olduğu gibi gece de bezsiz yatağa yatırmalısınız. Bebek bezi bağlamak yerine, yatağına koruyucu bir yatak örtüsü yerleştirebilirsiniz.
4. Sabırsız Olmak
Çocuklar her şey çok yerinde giderken bile bazı tuvalet eğitiminde gerileme dönemine girebilir. Bu süreçte mümkün olduğunca sabırlı ve olmak sizlere ve çocuğunuza motivasyon kazandıracaktır. Eğer çocuğunuzun tuvalet eğitimi halloldu, diye beklentiye girerseniz bu durum hayal kırıklığına yol açabilir. Özetle, beklentilerinizi yüksek tutmayın ve çevrenizdekilerin tecrübe süreçlerinize süreçlere kulaklarınızı kapayın.
5. Tuvalet Pozisyonu
Doğru tuvalet pozisyonu, dışkı ve idrarı kolayca bırakmaya izin verdiği için önemlidir. Birçok çocuk yanlış tuvalet pozisyonu ve yanlış işeme alışkanlıkları nedeniyle mesane ve bağırsak problemleriyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Yanlış uygulanan tuvalet pozisyonları bir taraftan pelvik taban kaslarını, diğer taraftan ise idrarı ve dışkılamayı kontrol eden üretral ve anal sfinkter kaslarının tam olarak gevşeyememesine neden olup çocuğunuzun idrarı ve bağırsaklarını tam olarak boşaltamamasına neden olur. Bu nedenler yüzünden çocuklarda sık idrar yolu enfeksiyonunları ve kabızlık görülebilir.
Doğru bir tuvalet pozisyonu için, çocuğunuzun oturur ve ayakları yere değer pozisyonda olmalıdır. Eğer ayakları yere değmiyorsa minik bir ayaklık ya da tabure yardımıyla gerekli açıyı yakalayabilirsiniz. Sonrasında diz ile vücut ekseni arasında yaklaşık 35 derecelik bir açı olacak şekilde ayaklar açık bir şekilde hafif öne eğilerek pozisyon alınmalıdır. Dizler kalça hizasını geçmelidir. Böylece dışkılamada görev olan yardımcı bir kas grubu gevşeyip rektumun da gevşemesine sebep olur. Bağırsak hareketleri çok daha kolay gerçekleşir. Bağırsağın ve mesanenin tam olarak boşalmasına yardımcı olur.
6. Tuvaletten Hızla Kalkmak
Çocuğunuzun işeme ve dışkılama için acele etmemesi gerektiği, uygun bir işeme yapabilmesi ve gevşeyebilmesi için biraz zaman gerektiği kendisine anlatılmalıdır. Buna yardımcı olması için işeme anında çocuğunuzun şarkı söylemesini veya ritmik sayı saymasını önerebilirsiniz. Bu sayede çocuğunuz pelvik taban kaslarını daha rahat gevşetecektir. Ritmik saydıktan sonra kendilerini kontrol etmeleri, eğer çiş hissi varsa çişlerini yeniden yapmaları ve ondan sonra klozetten kalkmaları öğretilmelidir.
7. Negatif Olmak
Çocuğunuza tuvalet eğitimi verirken sürecin çocuktan çocuğa değişiklik gösterebileceğini unutmamak gerekiyor. Bu nedenle ilk denemeler sonrasında bir hafta içerisinde çocuk bu durumu reddediyorsa ara verip beklemek doğru bir seçenek olabilir. Bekleme sürecinde ebeveynlerin hayal kırıklığı yaşayarak tepki vermesi süreci çok daha zor bir noktaya getirebilir. Daima pozitif olun, süreç ile ilgili endişeleriniz varsa bir çocuk üroloğu ve pelvik taban fizyoterapistinden yardım almayı deneyin.
8.Yanlış Hijyen Alışkanlıkları
Okul öncesi ve okul çağı çocuklarında kişisel hijyen öğretiminde, el yıkamanın yanı sıra tuvaletlerin kullanımından sonra tuvalet temizliğinin yapılmasını öğreterek hastalanmaları ve enfeksiyonları en aza indirmek beraberinde bulaşıcı hastalıkların önlenmesi açısından önemlidir. Çocuklar tuvalet temizliği yaparken su ve tuvalet kâğıdı kullanmalıdır. Popo bölgesinin temizliği için yapılan silme ya da yıkama işleminin önden arkaya doğru yapılması mutlaka öğretilmelidir.
Fizyoterapist Ece Zeynep SAATÇİ