Özel gereksinimli çocuklarda tuvalet eğitimi süreci diğer çocuklara göre daha karmaşık ve zor olabilir. Burada ebeveynlerin doğru yaklaşımları kullanması oldukça önemlidir. Serebral Palsi gibi fiziksel etkilenimleri olan çocuklar, Otizm Spektrum Bozukluğu gibi zihinsel ve duyusal etkilenimleri olan çocuklar tuvalet eğitimi sürecinde de diğer çocuklardan farklı deneyimler yaşayabilirler. Burada çocuğu tuvalet eğitimine hem fiziksel hem duygusal ve zihinsel olarak hazırlamak önem arz etmektedir.
Özel ihtiyacı olan olan çocuklarda tuvalet eğitimi planlı ve programlı şekilde olmalıdır. Burada çocuğun tuvalet ile ilgili yaklaşımları, düşünceleri değerlendirilmelidir. Çocuğun tuvaletten korkması, tuvalete ait kavramları ve eşyaları bilmemesi gibi durumlar engel oluşturabilir. Bu yüzden özel ihtiyacı olan ve pelvik taban rehabilitasyonunda süreklilik sağlayamadığımız çocuklarda “Sağlıklı Mesane Bağırsak Eğitimi” alınmasını önermekteyiz. Böylece çocuğun tuvalet hakkındaki korkuları azalacak, işeme ve dışkılama ile ilgili bilinç kazanması sağlanacaktır. Çocuğa ve aileye doğru tuvalet pozisyonları, doğru beslenme, evde uygulayabilecekleri duyusal ve fiziksel gelişimler sağlayabilecekleri manuel terapi yöntemleri, çocuğa özel egzersizler öğretilerek kazanımlar sağlanmaya çalışılmaktadır. Yönergeler bizlere çocuğun tuvaleti kullanırken vücudunda neler olduğunun anlatılması ile sürecin daha doğru ilerleyeceğini göstermektedir. Bu konuda evdeki aile ve çocuk arasındaki iletişim, bu konu hakkında konuşmak, kitaplar okumak faydalı olabilmektedir. Aileler sabırlı olmalı ve çocukları ile temiz, anlaşılır, açık bir iletişim kurmalılardır.
Özel ihtiyacı olan çocuklarda tuvalet eğitimini sağlarken süreç parçalara bölünmelidir. Birinci adımda çocuğun tuvalet korkusunun aşılmasının sağlanması, çocuk ile tuvalet hakkında iletişime geçmek, tuvalet terimleri hakkında bir fikrinin olmasını sağlamak yer almalıdır. Daha sonrasında çocuğu tuvalete alıştırmak amacıyla, tuvalete gitme alışkanlığı edindirmek, gün içinde tuvalete oturmasını sağlamak yer almaktadır. Bu süreç uzun bir dönem alabilir, aileler bu konuda anlayışlı ve sabırlı davranmalıdır. Birlikte aktiviteler yapmak bu süreci destekleyebilir. Özel gereksinimi olan çocukların sağlıklı mesane ve bağırsaklara sahip olabilmesi için alanında uzman bir Çocuk Üroloğuna danışarak yol izlemelerini önermekteyiz.
Fzt.Melis Ünal