Teknolojinin alıp başını gittiği yaşadığımız bu çağda en çok zorlandığımız konulardan biri çocukların beden, zihin ve ruh dengesini sağlamaya çalışmak. Günümüzde sadece matematik, fen, ingilizce gibi dersleri öğrenmenin hayat okulundan başarıyla mezun olmak için yeterli olmadığının farkındayız.
Maalesef ki hem biz yetişkinler hem de çocuklarımız, televizyon, tablet gibi dijital ekranlara bakarken, nefeslerimizi tutma eğilimi gösteriyoruz. Ya da çok sığ nefesler alıyoruz. Bunun yanında yüzeyel nefesler veriyoruz. Bu duruma da Dijital Apne / Ekran Apnesi denilmekte. Solunum paternimiz ve nefes akışımızda düzensizliğe yol açtığı gibi, solunum yolu, pelvik taban kas fonksiyon bozuklukları, beden- boyun ve postür bozuklukları, uykuya geçişte zorlanma, dikkat kalitesinin düşmesi ve hiperaktiviteye varan durumlara zemin hazırlamakta.
Günümüzde çocuklar dijital apne/ ekran apnesi etkisi altındayken oyun ve tablet sırasında tuvaletlerini ertelemeye yatkınlar. Ek olarak tuvalet eğitimi verilirken de popoyu sıkmaya yönelik bazı hatalı öğretiler sempatik aktiviteyi ön plana çıkarır. Bu durum, pelvik taban kaslarında, dışkılama sırasında belirginleşen parasempatik aktiviteyi azaltır. Dolayısıyla pelvik taban çevresinde hem dinlenim anında gereksiz kasılma hem de dışkılama sırasında gevşeme yetersizliği veya kasılma olur. Bunun sonucunda da pelvik taban kaslarının gerginliğiyle birlikte mesane ve bağırsak bozuklukları karşımıza çıkabilir.
İşte bu yüzden, çocuklarımızın her gün ekran kullanımları öncesi ve sonrası birkaç dakika nefes oyunları oynamak dijital apnenin olumsuz etkilerini minimuma indirecektir. Tıpkı fırçalanmayan temizlenmeyen dişlerin çürüdüğü gibi teknoloji çağında da temizlenmeyen bir zihin yorulur, dikkat seviyesi düşer, konsantre olmakta zorlanır. Nefes ve farkındalık oyunları yoluyla çocukların nefes akışları düzenlenebilir. Nefes ve teknoloji farkındalığı kazandırılabilir. Tabletlerde gördükleri ve duydukları uyarıcılardan etkilenen zihinlerinin tozları süpürülür. Diş fırçalamak gibi günlük rutininize aldığınız ve birlikte oynadığınız nefes ve farkındalık oyunları ile dikkatimizin gelişimi sağlanır. Solunum ve nefes eğitimi ile çocuklarda diyafram kası gelişimi ile birlikte denge, postür, pelvik taban kasları, stabilizasyon ve beraberinde de kişisel benlik saygısı da gelişir.
Hep birlikte dijital apne ile baş edebilmek için çocuklarımızla birlikte yapabileceğimiz nefes egzersizlerine göz atalım.
Yılan Nefesi Egzersizi
Burnunuzdan yavaş ve derin bir nefes alınız. Sonrasında ağzınızdan ‘tısssssss’ sesi çıkararak verin. En uzun süre ‘tısssss’ sesi çıkaran oyunu kazanır. Diyafram kasımızı güçlenir beraberinde nefes verişi dengeler. Nefes almak kadar vermek de bizler için önemlidir. 10 tekrar ile başlayabilirsiniz.
Fil Nefesi Egzersizi
İki ayağınızı omuz genişliğinde yana açın. Kollarınızı bir filin hortumu gibi ortada birleştirin. Burundan nefes alırken eller yukarı kalkıyor ve burundan nefes verirken elleri aşağı indirelim.
Ateş Nefesi Egzersizi
Burnumuzdan sakin nefesler alıp verirken sağ ve sol elimizi birbirine sürtüyoruz. Sonra ellerimizi yanağımıza koyuyoruz. Gözlerimizi kapatıp sıcaklığı ve nefesimizi hissediyoruz. Birkaç dakika boyunca nefesi tekrarlayabiliriz.
Ayı Nefesi ile Üfleme Oyunu
Sakinleşme nefesi olarak bilinen bu nefes oyununda, burnumuzdan nefes alırken 4’e kadar sayıyoruz ve ağzımızdan nefes verirken 8’e kadar sayıyoruz. Nefes al, 1-2-3-4. Nefes ver 1-2-3-4-5-6-7-8. Başlangıçta 10 tekrar ile başlayıp sayıyı artırabiliriz.
Unutmayın günümüzde duygularımızın regülasyonu, öğrenme ve bilişsel zekâ gelişimi, odaklanma, kendimizin içerisinde kalabilme deneyimi, öz disiplin, dikkat kalitesi gibi birçok kriteri geliştirmek bizlerin elinde.
Siz ailelere ve çocuklara sağlıklı günler dileriz.
Uzm. Fzt. Ece Zeynep SAATÇI