Kabızlıkta Beslenmenin Önemi ve Beslenme İle İlgili İpuçları!
Kabızlık hem çocuklarda hem de yetişkinlerde oldukça yaygın bir durum olmasına rağmen genellikle insanlar bu konuyu konuşmaktan çekinirler. Bağırsak hareketleri ile ilgili bir problem olan kabızlık; dışkılamada zorluk, dışkılama sırasında ağrı, dışkıyı tam boşaltamama gibi belirtilerle ortaya çıkabildiği gibi belirti vermeden de var olabilir. Haftada üç kereden daha az dışkılama olması, dışkının sert, kuru veya topaklı olması kabızlığı işaret ediyor olabilir. Çocukluk çağında da oldukça sık karşılaştığımız kabızlık çaresiz bir durum değildir. Burada en önemli nokta alanında uzman bir doktor ve pelvik taban fizyoterapisti ile birlikte bu sorunu aşmaya çalışmaktır. Kabızlık tedavisinin bileşenleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri, beslenme, gerektiği durumlarda dışkı yumuşatıcıların kullanımı ve pelvik taban rehabilitasyonu bulunmaktadır.
Kabızlıkta doğru beslenme alışkanlıkları kazanmak ve bilinçli yiyecek seçimleri yapmak tedaviye oldukça yardımcı olacaktır. Çocuğunuz bu konuda dirençli olabilir,verdiğiniz besinleri yemeyi reddediyor olabilir, bu durumda iş ailelere düşmektedir. Çocuğunuza tüketmesi gereken besinleri görsel açıdan zenginleştirerek, başka şeylerin içine katarak çeşitlilik sağlamanızı önermekteyiz. Kabızlık iştah azalmasına da neden olacağı için tedavi edilmediği durumlarda daha ciddi beslenme problemlerine de yol açabilmektedir. Bundan dolayı erken dönemde tedaviye başlanarak, düzenli ve dengeli beslenme programları ile desteklenmelidir.
Pekii, kabızlıkta hangi besinleri tüketmeliyiz?
Bu konuda en önemli yardımcılardan birisi diyet lifi yüksek gıdalardır. Lifli gıdalar sindirim sistemi yoluyla dışkı geçişini hızlandırarak bağırsak hareketleri için fayda sağlar. Diyet lifinin ne kadar alınması gerektiği yaşa, kiloya, cinsiyete sağlık durumuna ve eşlik eden hastalıklara göre değişmektedir. Tam tahıllı gıdalar, yaban mersini-çilek-ahududu gibi orman meyveleri, kuru erik ve kuru üzüm gibi meyveler diyet lifi açısından zengindir. Eğer normalde yüksek lifli bir beslenme tarzınız yok ise lif alımını birden arttırmak rahatsız edici olabilir. Bu yüzden lif alımı yavaş yavaş, vücudu alıştıracak şekilde olmalıdır. Bunlara ek olarak beyaz ekmek, beyaz pirinç, makarna ve beyaz un gibi besinler diyet lifi açısından fakir oldukları için kabızlığa neden olabilirler.
Kabızlıkta bir diğer önemli husus düzenli ve yeterli sıvı alımıdır. Alınması gereken sıvı miktarı yaşa, kiloya, cinsiyete, fiziksel aktiflik düzeyine ve yaşanan iklime göre değişmektedir. Eğer yeterli sıvı almıyorsak, lifli gıdalar tüketmek bile kabızlığa neden olabilmektedir. Bu yüzden kabızlık beslenmesinde sıvı alımı konusuna çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Sabah güne ılık bir su ile başlamak oldukça faydalı olacaktır.
Meyve ve sebzeler sağlıklı beslenme konusunda önemli oldukları gibi kabızlık için de oldukça etkilidirler. Fakat burada dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Eğer bir meyve ya da sebze sizin kabızlığınızı arttırıyorsa, bağırsak sağlığı için faydalı olsa da size iyi gelmiyor demektir. Bu tarz besinlerde ısrarcı davranmalı ve kabızlığa neden olduğunu düşündüğümüz besini azaltmalı, gerekirse tamamen kesmeliyiz. Orman meyveleri, armut, kabuğu soyulmuş elma gibi taze meyvelerin yanında kuru erik ve üzüm gibi kurutulmuş meyveler de bağırsak sağlığı için faydalıdırlar.Ayrıca bezelye, brokoli, kara lahana,havuç gibi sebzeler de kabızlığın önlenmesi ve tedavisinde etkili yardımcılardır.
Kabızlıkta baklagil tüketimini düzenli hale getirmek de etkili bir yöntem olabilir. Beslenme rutinimize nohut, mercimek, soya fasülyesi, barbunya gibi besinleri eklemek bu konuda yardımcı olabilir.
Peki kabızlıkta hangi besinlerden uzak durmalıyız?
Lif açısından düşük gıdalar, fast food tarzı yiyecekler, işlenmiş gıdalar ve gazlı-şekerli içecekler, fazla et tüketimi, fazla şeker tüketimi kabızlığı arttırabileceği için uzak durulması gereken besinleri oluşturmaktadır. Ayrıca muz gibi bazı meyveler kimi insanda kabızlığa neden olabilmektedir. Bu konu hakkında kesin ve net araştırmalar bulunmamakla birlikte eğer muz sizi olumsuz etkiliyorsa, porsiyonunuzu azaltarak tercih etmenizde fayda vardır.
Fiziksel Aktivite Oldukça Önemli!
Aktif olmak, bağırsak hareketlerinizi düzenli tutmanıza da yardımcı olmaktadır. Düzenli fiziksel aktiviteye katılmayan bireylerin kabız olma olasılığı daha yüksek olabilir. Her yemekten sonra 10-15 dakikalık kısa yürüyüşler bağırsaklarınızın normal çalışmasına yardımcı olabilir fakat yine de sizin için uygun fiziksel aktivite programını oluşturmada bir fizyoterapistden destek almanızda fayda vardır.
Fizyoterapist Melis Ünal